تفاوت فرش ماشینی اکسمینستر با فرش ماشینی امروز در چیست؟

تاریخچه ی فرش تافتینگ یکپارچه ی اکسمینستر و  کفپوش های یک تکه که در منطقه ی مسکونی اکسمینستر در جنوب غربی انگلستان تولید و در طول زمان تغییرات بسیاری بر روی آن صورت گرفته است.

اگر دوست دارید در مورد این صنعت فرش مطالعه کنید با من همراه شوید تا باهم به بررسی این فرش لوکس از گذشته تا حال بپردازیم.

تاریخچه و داستان پیدایش فرش اکسمینستر:

تاریخچه فرش اکسمینستر، بر میگردد به زمانی که توماس ویتی تحت تاثیر فرش بزرگ ترکیه قرار گرفت که در بازار چیپساید لندن دید و به شدت شیفته آن فرش شد. اکسمینستر شهری است که در جنوب انگلستان واقع شده است. نام اکسمینستر با فرش گره خورده و تمام جهان این شهر را با فرش هایش می شناسند.

شهر اکسمینستر (Axminster)، منطقه مسکونی که در جنوب غربی انگلستان واقع شده است.

توماس ویتی زمانی که به اکسمینستر بازگشت به فکر افتاد که فرش مشابه با فرش ترکی که دیده بود تولید کند و تمام توان خود را در این زمینه به کار بست. سرانجام در یک روز تابستانی در سال 1755 موفق شد بافت نخستین فرش اش را به پایان رساند.

توماس ویتی (Thomas Whitty) موسس فرش اکسمینستر در سال 1755

پس از پایان یافتن فرش های دستباف کارخانه اکسمینستر، خریداران این فرش ها اشراف زادگان انگلیسی بودند که برای خانه های اشرافی و کاخ های خود خریدند. فرش لوکس و مجلل اکسمینستر برای کاخ وارویک، سرای چاتسوث، اتاق موسیقی در ساختمان کلاه فرنگی برایتون، و سرای سلت رام تولید می شدند.
در سال های بین 1755 تا 1835 پادشاه جورج سوم و ملکه شارلوت از کارخانه دیدن کردند و تعدادی فرش برای کاخ های خود از اکسمینستر سفارش دادند.
از دیگر خریداران فرش اکسمینستر امپراتور و سلاطین دیگر کشور ها بودند، از آن جمله سلطان محمود دوم، امپراتوری عثمانی که در سال 1800 میلادی فرشی با نقوش ماه، خورشید و سور فلکی در ابعاد اختصاصی 23*16 متر سفارش داد که این فرش به عنوان معروف ترین فرش اکسمینستر شناخته می شود. این فرش 1000 دلار معادل بیش از یک میلیون دلار در سال 2010 ارزش گذاری شد.
اما در سال 1827 به علت آتش سوزی بزرگی که در کارخانه فرش اکسمینستر رخداد نوه توماس ویتی، ساموئل رامپسون ویتی، در سال 1835 اعلام ورشکستگی کرد.
در آن زمان شخصی به نام بلک مورز از شهر ویلتون سهام کارخانه را خریداری کرد و به بافتن فرش ادامه داد که هنوز هم با نام فرش اکسمینستر شناخته می شود.

علاوه بر فرش دستباف، فرش ماشینی اکسمینستر بر روی ماشین های بافندگی بافته میشدند که تفاوت فرش های ماشینی اکسمینستر با فرش ماشینی امروزی در این بود که در آن نخ پرز روی نخ پودی که از بین تارها عبور می کردند قرار داده میشد.

بافندگان فرش دستباف اکسمینستر در سال 1957

مکانیزم بافت فرش ماشنیی اکسمینستر به این صورت بود که لوله های کوچکی استفاده میشدند که نخ های پرز از درون آن ها عبور می کردند. پودها که نخ پرز را در جای خود محکم میکرد به جای آن که از ماکو استفاده کند تا درون بافت قرار گیرند، به وسیله سوزن دوخته میشدند.
در ماشین بافندگی دیگر که سیستم بافت آن متفاوت بود، یک سیستم ژاکارد به وسیله انگشت های مکانیکی طول معینی از نخ پرز را برداشت کرده و در بین تارها قرار میداد و آن ها را نگه میدارند تا زمانی که پود گذاری صورت گیرد، که به این ماشین بافت نام اکسمینستر بدون دوخت نام نهادند. به این صورت بود که نحوه ی بافت فرش ماشینی اکسمینستر با فرش های ماشینی متفاوت بود.
فرشی بسیار تاریخی از فرش های اکسمینستر که در سال 1851 برای اتاق نشیمن کاخ ویندسور، توسط ال گرونر طراحی و توسط برادران بلک مور، واتسون و بل اجرا شد. این فرش در نخستین نمایشگاه جهانی لندن به نمایش گذاشته شد که در روزنامه  مصور لندن در تاریخ 11 اکتبر 1851 مکتوب شد.

فرش اکسمینستر در اتاق ملاقات های اشرافی کاخ باکینگهام

فرش اکسمینیستر در قلعه ویندرسور لندن

محصولات تولیدی فرش اکسمینستر:

فرش های بافته شده توسط شرکت اکمینستر فرش بافی به روش استادانه می باشد که طیف گسترده ای از رنگ را داراست. در بعضی از محصولات فرش ماشینی مانند اکسمینستر نخ ها بدون اینکه آهار بخورند پیچیده میشوند، به این عملیات چله پیچی خشک گویند.  
یکی از علل انتخاب نخ کنفی به عنوان پود ایجاد سختی و استحکام پشت فرش است. در مورد ماشین های اکسمینستر این نخ ها به شکل بسته های مخروطی شکل که به کارخانه میرسند استفاده میشوند. نخ های پرز بر روی ماشین ماسوره ای اکسمینستر به طور خاصی قفسه گذاری می شوند.

بسته ها در پشت ماشین بافندگی اکسمینستر گیره ای و ماشین ویلتون که مکانیزم انتخاب رنگشان بر اساس سیستم ژاکارد است، قفسه گذاری می شوند.
در فقسه گذاری برای ماشین ماسوره ای اکسمینستر از یک بسته نمیتوان دو نخ را با هم بر روی ماشین آورد و مکانیزم ژاکارد این دستگاه دستور تک تک نخ ها جدا از هم صادر می گردد.
قبلا نیز به این نکته اشاره شد، در سیستم ماشین ماسوره ای اکسمینستر کلاف های رنگ شده داخل یک سیلندر یا همان استوانه فلزی یا چوبی قرار میگیرد که به راحتی حول یک محور می چرخد، سر نخ پس از عبور از مسیر مشخص شده به بوبین وصل می شود که بوبین خود در اثر تماس با یک غلتک می چرخد، وزن و مشخصات نخ خاب در فقسه ی ماشین قالی بافی 5.3 اینچ قطر، 4 اینچ طول و 5 الی 6 اونس وزن دارد.
الکساندر اسمیت ماشین بافندگی ماسوره ای برای بافتن فرش اکسمینستر بدون درز در آمریکا به ثبت رساند در آن زمان مایکل تامکینسون با این ایده به بریتانیا آمد و تمپلتون ها از آن استقبال کردند و ماشین های بافندگی اکسمینستر ماسوره ای–گیره ای خود را برای بافتن فرش چهارگوش بدون درز با استفاده از این تکنیک سازگار کردند.

اتاق طراحی کاخ باکینگهام مزین به فرش دستباف اکسمینستر

ماشین های قدیمی چهار ماسوره ای 27 اینچی که با گیره بهم متصل شده بودند، فرش چهارگوش 2.7 متری چیزی حدود 9 فوت تولید میکردند. از آنجایی که مرحله ی اولیه توسعه ماشین های بافندگی گیره ای ژاکارد دار، بافتن فرش های چهارگوش بدون درز هدف گذاری شده بود با استفاده از دستگاه جدید برینتونز فرش های چهار گوش بدون درز که فرشی با 4.5 متر عرض تولید میکرد را پیاده سازی کردند که تا سال 1905 کار میکرد.

بافندگان فرش اکسمینستر دهه ی 1930

فرش اکسمینستر امروز چه نوع محصولاتی تولید می کنند؟

در اوایل قرن بیستم، مهندسی به کمک کارخانه داران فرش آمد و فرش های چارگوش بروکسلی بدون درز که تا عرض 3.5 متر هم تولید میکردند به بازار آمد. از آن پس با پیشرفت چشم گیر مهندسی ماشین های بافندگی تولید شد که فرش ماشینی 68 سانتیمتری که عرض 27 اینچ را نیز تولید میکرد  و ماشین های غول پیکری که توانستند با آنها به طور اطمینان بخش به تولید فرش ماشینی پرداخت و ابعاد دلخواه با طرح و رنگ به سلیقه مشتری در فرش ماشنی را تولید نمود.

در واقع در سال 1937 فرزند طراح فرش گلاسگو (Glasgow)، هری داتفیلد (Harry Dutfield) شرکت فعلی را راه اندازی مجدد نمود و باعث تغییر تحولات اساسی در تولید فرش های امروزی اکسمینستر به نام فرش های تافتینگ جدید شد .محصولات جدید این شرکت هم اکنون در مکان های ویژه از جمله کلارنس هاوس، برایتون پاویون، استادیوم تویینکهام مورد استفاده است.